Cảnh phụ huynh nóng lòng chờ điểm thi, rồi điểm chuẩn làm tôi nhớ tới người mẹ ở cổng Trường THPT Nguyễn Hữu Huân, Thủ Đức cách đây 10 ngày.

Đó là ngày diễn ra môn thi đầu tiên kỳ tuyển sinh vào lớp 10 ở TP.HCM. Khi thời gian làm bài còn hơn 1/3, hàng trăm phụ huynh sau khi đưa con tới điểm thi còn ngồi trong quán nước, xem điện thoại giết thời gian thì một mình chị đứng trước cổng trường.

Chị tên là Phạm Thị Hiền, nhà ở Linh Đông, Thủ Đức. Hôm đấy, con gái chị là Bùi Thị Minh đi thi. Đứng đung đưa đôi chân như không vững, mắt chị Hiền nhìn vào trường thi chăm chăm qua cánh cổng sắt, dù lúc đó chưa có thí sinh nào nộp bài.

Chị bảo con gái học khá tốt. Trong 4 năm ở trường THCS thì năm lớp 6, cháu đứng nhất khối với điểm tổng kết 9,8. Ba năm lớp 7-8-9 đứng nhì khối với điểm tổng kết 9,6 và chỉ kém bạn đứng nhất 0,1 điểm. Nhưng với cuộc đua này chị rất sợ.

"Cháu là đứa tự lực. Mỗi tháng gia đình chỉ mất 300.000 đồng cho việc học thêm môn Toán, các môn còn lại cháu tự học ở nhà. Cháu cũng đã có nhiều va chạm với các cuộc thi cấp quận, cấp thành phố. Nhưng học tài thi phận, biết đâu kì thi này có sơ sẩy" - người mẹ lo lắng.

Chị Hiền tâm sự rằng người mẹ nào cũng muốn con sau này đỡ khổ và quan niệm chỉ có con đường học mới thực hiện được điều này. Mơ ước xin học bổng, Minh - con gái chị đăng ký nguyện vọng 1 vào lớp chuyên Trường THPT Gia Định, nguyện vọng 2 vào chuyên Sinh Trường THPT Chuyên Trần Đại Nghĩa.

Đêm trước ngày con thi, chị Hiền không ngủ. Người mẹ nằm thấp thỏm chờ đợi tới 4h sáng lụi cụi dậy làm cơm. Chị đánh thức con gái dậy lúc 5h rồi chở tới trường thi.

"Cháu học tốt nhưng Trường THPT Gia Định tỷ lệ chọi cao nhất thành phố. Năm ngoái, điểm chuẩn vào trường này đứng tốp 3. Tôi chỉ sợ con áp lực…" - chị Hiền bỗng bật khóc.

Tôi chỉ biết an ủi chị tin vào con mình, còn nếu không như mong muốn vẫn có nhiều lựa chọn khác.

Còn 1/3 giờ thi người mẹ đã đứng trước cổng trường chờ con

Hôm qua, nhìn bảng điểm chuẩn vào lớp chuyên, trường chuyên ở TP.HCM, chắc hẳn nhiều phụ huynh trong đó có chị Hiền thấy nhẹ lòng.

Năm nay điểm chuẩn vào đây giảm mạnh và gần như giảm ở tất cả các môn. Trong đó, Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong có điểm chuẩn Toán giảm nhiều nhất với 6,75 so với năm 2018. Ở Trường THPT Chuyên Trần Đại Nghĩa, lớp chuyên Toán cũng giảm 6,25 điểm. Con số này ở Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền là 5,5 điểm, Trường THPT Nguyễn Hữu Huân giảm 4,5 điểm, Trường THPT Gia Định giảm 3,75 điểm.

Điểm chuẩn lớp chuyên Tin Trường THPT Gia Định giảm 15,75 điểm, của Trường THPT Lê Hồng Phong cũng giảm 7 điểm…

Trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại TP.HCM năm nay, chỉ môn Ngữ văn có kết quả cao khá cao với 94,69% thí sinh đạt từ 5 điểm trở lên. Còn môn Toán có 49,62% (gần 40.000) em dưới điểm 5, môn Tiếng Anh có tới 58,4% (hơn 46.000) thí sinh có bài thi dưới 5 điểm.

Sau khi công bố điểm, nhiều phụ huynh lo lắng, thậm chí gia đình căng thẳng vì điểm thi của con.

Chị P., một phụ huynh có con được hơn 27 điểm nhắn tin hỏi tôi những trường tư thục có thể học được, vì mức điểm này có thể con không đỗ vào trường mong muốn. Chị bảo, khi biết điểm con, Không khí gia đình rất nặng nề. Chồng chị không nói gì vì cho rằng con được mẹ chiều nên học hành không tốt. Gia đình nhà nội ở quê liên tục gọi điện bởi cho rằng cách người mẹ giáo dục con được đo bằng điểm số học tập của cháu…

Với những phụ huynh, học sinh có con đăng ký và đã trúng tuyển vào trường chuyên lớp chuyên, giờ này có thể thở phào nhẹ nhõm. Nhưng hàng chục nghìn học sinh thi lớp 10 và hàng trăm nghìn phụ huynh còn lại còn hơn 20 ngày nữa TP.HCM mất ăn, mất ngủ…, chờ ngày Sở GD-ĐT TP.HCM thông báo điểm chuẩn vào lớp 10 công lập.

Lê Huyền

Điểm chuẩn vào lớp 10 của TP.HCM năm 2019 sẽ giảm

- Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM nhận định điểm chuẩn vào lớp 10 THPT công lập ở TP.HCM năm 2019 sẽ giảm so với năm ngoái.

Đánh giá mối quan hệ

Mối quan hệ với người đưa ra yêu cầu sẽ quyết định cách bạn nên phản hồi/ đáp ứng yêu cầu của họ. Sẽ có lý nhất nếu họ đã từng hỗ trợ bạn, hoặc là một người thân thiết, có ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của bạn. 

Tương tự nếu họ là sếp, hoặc một khách hàng quan trọng, thì mức độ tác động đến quyết định của bạn cũng nhiều hơn (nhưng không có nghĩa là bạn phải đúng như mong muốn của họ).

Ngược lại, nếu điều đó đến từ một người bạn không quen biết, bạn có thể từ chối lịch sự, thậm chí không trả lời nếu thấy yêu cầu của họ không đi kèm thái độ hợp lý.

Đặt câu hỏi về lý do thực sự

Đôi khi đằng sau một yêu cầu vô lý là một nguyên cớ có lý, hoặc có bối cảnh rộng hơn những gì bạn có thể tưởng tượng. Đặt câu hỏi về những gì thực sự đằng sau yêu cầu của đối phương có thể làm sáng tỏ về điều họ thực sự cần (thay vì điều họ nghĩ là họ cần). Đơn giản đôi khi họ không biết người thực sự làm được việc đó, nhưng vì bạn là đầu mối duy nhất họ có, nên bạn trở thành giải pháp của họ. 

Hoặc ví dụ sếp đòi bạn phải thực hiện xong một bản đánh giá vào cuối tuần, hãy hỏi rõ mục đích của bản đánh giá. Có thể sau khi hiểu bối cảnh, bạn sẽ hiểu rằng bản đánh giá đó không hiệu quả bằng một tài liệu khác đã có sẵn và giúp sếp nắm thông tin.

Nâng cao nhận thức cho đối phương

Có thể một yêu cầu vô lý được đưa ra là vì đối phương không hề nhận thức được đó là một yêu cầu vô lý. Những gì họ tưởng là chỉ mất vài giờ, vài ngày, thực ra có thể mất tới hàng tháng trời và cần sự tham gia của nhiều bên liên quan. Điều này càng dễ xảy ra với các lãnh đạo cấp cao - những người không nắm rõ cách vận hành vi mô của một bộ phận, sản phẩm, dịch vụ… 

Trên thực tế, ai cũng có điểm mù, và nếu điểm mù của họ nằm trong lĩnh vực của bạn, hãy cho họ biết các thông tin cần thiết. Nếu bạn không biết rõ về các thông tin đó cũng như quy mô dự án, hãy nói: “Vì nó liên quan đến bộ phận A, mà tôi chưa từng làm việc với họ nên tôi sẽ phải tìm và liên hệ với nhân sự đó và báo cáo lại sếp tình hình sau”.

Đôi khi một yêu cầu là bất khả thi ở thời điểm này, nhưng sẽ sớm được thực hiện ở giai đoạn tiếp theo. Nếu vậy, hãy cho sếp, đồng đội biết tiến độ, kế hoạch thực tế để họ an tâm. Thông tin là sức mạnh, hãy đảm bảo là cả bạn và sếp đều nhận thức được tình hình để bạn tư vấn, còn sếp đưa ra quyết định sáng suốt.

Đặt ranh giới

Đôi khi, bạn sẽ gặp những yêu cầu đi ngược với quan điểm sống, quan điểm chuyên môn hoặc giá trị quan của bạn. 

Ví dụ: bạn là nhân viên văn phòng nhưng bị yêu cầu đi ăn uống, tiếp khách với những đối tác mà bạn liên quan hoặc không hề liên quan trong công việc. Những việc như vậy không hề nằm trong yêu cầu chuyên môn ban đầu khi bạn phỏng vấn tuyển dụng, cũng như không phải là điều bạn muốn làm. Tương tự là các yêu cầu phi lý có thể ảnh hưởng tới sức khỏe, tính chính trực, nhu cầu công bằng, hoặc thời gian riêng cho gia đình… 

Nếu bạn chưa từng đặt ra các ranh giới trong công việc, trước hết là với chính bạn, thì bạn sẽ cảm thấy tức giận, nhưng hoang mang và không chắc chắn về cách phản ứng cần thiết. Vì vậy, hãy xác định rõ về giới hạn bạn có thể chấp nhận, cũng như tìm hiểu về môi trường công việc - liệu những yêu cầu như vậy có tính “truyền thống” và phổ biến không? Nếu bạn đồng ý lần này, liệu tình huống này có tái diễn lần nữa không? 

Tìm giải pháp thay thế

Giả sử bạn được sếp yêu cầu thực hiện một chuyến công tác, trong khi bạn đã có kế hoạch khác với gia đình, và bạn thực sự không nhận thấy bất kỳ lợi ích hay kết quả nào cho công việc từ chuyến công tác này. Bạn có thể tìm xem đồng nghiệp trẻ nào đang có thời gian, háo hức muốn khám phá công việc mới, hoặc muốn mở rộng mạng lưới quan hệ và đề xuất họ đi thay thế. 

Giải pháp bạn đưa ra có thể giúp sếp nhận ra những việc như vậy có thực sự cần được giải quyết bởi bạn hay không. Đôi khi có những phương án thứ 2, thứ 3 tốt hơn phương án đầu tiên, và càng tuyệt hơn nếu chuyện “đúng người đúng việc” giúp tiết kiệm chi phí. 

Yêu cầu vô lý nhưng không có nghĩa là khó giải quyết. Cách phản ứng chuyên nghiệp và rõ ràng về nguyên tắc sẽ giúp bạn phản hồi họ hiệu quả, có tính xây dựng và có lý hơn. Và trên hết, chính bạn cũng thấy mình giữ được quyền chủ động trong tình huống nhạy cảm này.

Vĩnh Phú